“Kamusal Nüfuz Sahibi Kişi” MASAK Mevzuatı Kapsamında Tanımlandı

Giriş

17 Kasım 2022 tarih ve 32016 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren 21 Sıra No’lu Mali Suçları Araştırma Kurulu Genel Tebliği (“Tebliğ”) ile, Türk hukukunda daha önce tanımlanmamış olan ve Avrupa Birliği mevzuatında “politically exposed person” (“PEP”)olarak bilinen “kamusal nüfuz sahibi kişi” (“KNSK”) kavramı, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’un alt mevzuatına dahil edildi. İşbu not kapsamında Tebliğ ile getirilen yenilikler kısaca açıklanacaktır.

Tebliğ’in Arka Planı ve Tebliğ Kapsamında Getirilen Yenilikler

Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force) (“FATF”) standartları ve ayrıca Avrupa Birliği’nin 20 Mayıs 2015 tarih ve 2015/849 sayılı direktifi uyarınca PEP, önemli kamusal görevleri olan gerçek kişileri ifade etmektedir. FATF; finansal kuruluşların, PEP kapsamına giren yabancı kişilerin tarafı olduğu işlemler için ilave tedbirler almakla yükümlü kılınmasını tavsiye etmektedir.

Bilindiği üzere Türkiye, FATF üyesi olmasına rağmen ulusal mevzuatında FATF standartlarının PEP’e ilişkin tavsiyeleri ile bağdaşan düzenlemelere yer vermemekteydi ancak Tebliğ ile bu konu nihayetinde düzenlenmiş olup PEP / KNSK ile bağlantılı sıkılaştırılmış tedbir yükümlülükleri getirilmiştir. Bu doğrultuda getirilen önemli yenilikler aşağıdaki gibidir:

• Yurt içinde veya yabancı bir ülkede seçimle veya atama yoluyla kendisine önemli bir kamusal görev tevdi edilen üst düzey gerçek kişiler ile uluslararası kuruluşların yönetim kurulu üyeleri, üst düzey yöneticileri ile eşdeğer görev yapan diğer kişiler, KNSK olarak kabul edilecek.

• Finansal kuruluşlar, finansal olmayan belirli iş ve meslekler ile kripto varlık hizmet sağlayıcılar, Tebliğ kapsamında “yükümlü” olarak kabul edilecek.

• Tebliğ kapsamındaki yükümlüler, müşterinin ya da gerçek faydalanıcının KNSK olup olmadığını belirlemek amacıyla makul tedbirleri almakla görevli olacak. Şayet müşteri veya gerçek faydalanıcının KNSK olduğu tespit edilirse;

• Yabancı bir ülke tarafından seçilen veya atanan KNSK’ler veya bunların eşleri, birinci derecede akrabaları ya da yakınları ile tesis edilen iş ilişkilerinde ve gerçekleştirilen işlemlerde her halükârda,

• Türkiye tarafından seçilen veya atanan ya da uluslararası kuruluşlarda görev yapan KNSK’ler yahut bunların eşleri, birinci derecede akrabaları veya yakınları ile tesis edilen iş ilişkisi ve gerçekleştirilen işlemler ancak yüksek riskli olarak değerlendirilirse,

asgari olarak aşağıdaki tedbirler uygulanacak:

• İş ilişkisi tesisini, mevcut iş ilişkisinin sürdürülmesini ya da işlemin gerçekleştirilmesini üst seviyedeki görevlinin onayına bağlamak;

• Bu kişilere ait veya işleme konu malvarlıkları ve fonların kaynağının tespiti için makul tedbirler almak; ve

• Uygulanan kontrollerin sayı ve sıklığını artırmak ve ilave kontrol gerektiren işlem türlerini belirlemek suretiyle iş ilişkisini sıkı gözetim altında tutmak.

• KNSK’lerin görevden ayrılmaları veya bu niteliklerini kaybetmeleri halinde, yukarıda özetlenen tedbirlerin uygulanmasına görevden ayrıldıkları veya bu niteliklerini kaybettikleri tarihten itibaren en az bir yıl süreyle devam edilecek. Bu kişilerle gerçekleştirilen işlemlerin ya da iş ilişkilerinin risk teşkil etmesi halinde bu süre uzatılabilecek.

Sonuç

Tebliğ kapsamında yer alan yükümlüler açısından için yeni düzenlemeler getirildiği ve bu düzenlemelerin yürürlüğe girdiği göz önünde bulundurularak; ilgililer tarafından söz konusu yükümlülüklere uymak için gerekli tedbirlerin derhal alınması gerekmektedir. Bu doğrultuda, ilgili yükümlülerin uyum programları yukarıda yer verilen tedbirlere göre yeniden şekillendirilmeli, müşterinin tanınması ve şüpheli işlem bildirimleri gibi yükümlülükler de bu tedbirlere uygun olarak yerine getirilmelidir.

Son olarak, MASAK’ın bu konuda bir uygulama rehberi çıkarması beklenmekte olup ilgili mevzuat gelişmelerinin yükümlüler tarafından yakından takip edilmesini tavsiye ederiz.

Saygılarımızla,

Vardar Şanlı

İşbu not, 17 Kasım 2022 tarihine kadar gerçekleşmiş mevzuat gelişmeleri ışığında ve yalnızca genel bir bilgilendirme yapmak amacıyla hazırlanmış olup tanıtım/reklam amacı taşımamaktadır ve herhangi bir durum özelinde bir hukuki görüş içermemektedir.