Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nde Önemli Değişiklikler
Bilindiği üzere 5 Temmuz 2022 tarihli, 31887 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7417 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nda, depolamalı elektrik üretim tesisi kavramı ilk kez detaylandırılmış olup uygulamaya ilişkin usul ve esasların yönetmelik ile düzenlenmesi beklenmekteydi.
19 Kasım 2022 tarihli, 32018 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ve yayım tairihi ile yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Değişiklik Yönetmeliği”) ile 2 Kasım 2013 tarihli, 28809 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nde (“Yönetmelik”) önemli değişiklikler öngörülmüştür.
İşbu bilgi notunda, Değişiklik Yönetmeliği ile getirilen önemli yenilikler ve değişiklikler neticesinde oluşan güncel durum paylaşılacaktır:
- Depolamalı elektrik üretim tesisi kurmayı taahhüt eden yatırımcılar herhangi bir yarışmaya tabi olmaksızın rüzgâr (“RES”) ve/veya güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisi (“GES”) kurabilecektir.
- RES için gerekli asgari kurulu güç 20 MW, GES için gerekli asgari kurulu güç 10 MW ve üst limit ise 250 MW olmalıdır. Bu projeler için herhangi bir ölçüm zorunluluğu istenmeyecektir.
- Depolamalı elektrik üretim tesisleri kapsamındaki önlisans ve lisans başvurularında teminat ve asgari sermaye yeterliliklerinin tespitinde, üretim tesisinin kurulu gücü ile elektrik depolama ünitesinin kdapasitesi toplanarak birlikte değerlendirilir.
- Depolamalı elektrik üretim tesisleri bünyesindeki elektrik depolama ünitelerinden taahhüt edilen elektrik depolama tesisinin kapasitesinin, ilgili tesisin kurulu gücüne oranı en az 1 olmalıdır. Örneğin, 150 MW kurulu güç ile kurulacak depolama tesisinin kapasitesinin en az150 MW/saat olması gereklidir.
- RES veya GES’in elektriksel kurulu gücünün, kurulması taahhüt edilen elektrik depolama ünitesi kurulu gücüne oranı; en fazla 1 olmalıdır. Örneğin, 100 MW gücünde kurulacak olan elektrik depolama ünitesi ile en fazla 100 MW rüzgâr veya güneş enerjisi tesisi kurulabilecektir.
- Depolamalı elektrik üretim tesislerinde üretilerek depolandıktan sonra şebekeye verilen enerji YEKDEM kapsamındadır.
2. Kısmen veya tamamen işletmede bulunan üretim tesislerinden elektrik depolama tesisi kurmayı taahhüt eden lisans sahibi tüzel kişilere, kurmayı taahhüt ettikleri depolama tesisinin kurulu gücüne kadar rüzgâr ve güneşe dayalı kapasite artışı imkânı getirilmiştir.
- İlgili kapasite artışı, lisans sahiplerinin lisanslarında belirlenen sahaların dışına çıkılmaması, işletme anında sisteme verilen gücün lisanslarında belirtilen kurulu gücü aşmaması ve TEİAŞ veya dağıtım şirketleri tarafından uygun bağlantı görüşü sağlanması şartına bağlıdır.
- Depolamalı elektrik üretim tesisleri kapsamındaki kapasite artışları da söz konusu üretim tesisinin kalan YEKDEM süresi boyunca YEKDEM’den yararlanır.
3. Bankalar ve finans kuruluşlarına tanınan lisansın devredilmesini isteme hakkı icradan satışa konu üretim tesisini alan tüzel kişiye de tanınmıştır.
- İcra takibi sonucu üretim tesisinin satışının kesinleşmesi üzerine satışa konu üretim tesisini satın alan tüzel kişinin başvurması ve başvuru kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi koşuluyla bu tüzel kişiye eskisinin devamı mahiyetinde yeni lisans verileceği öngörülmektedir.
4. YEKA ve depolamalı elektrik üretim tesisi kapsamındaki başvurular hariç tutularak ön lisans başvurularında, ilgili tesislerin kurulacağı sahalar üzerinde yapılmak üzere ölçüm zorunluluğu getirilmiştir:
- RES kurmak üzere yapılan ön lisans başvuruları için son sekiz yıl içinde alınmış ve en az bir yıl süreli ölçüm,
- GES kurmak üzere yapılan ön lisans başvuruları için son sekiz yıl içinde alınmış, altı ayı yerinde, en az bir yıl süreli ölçüm,
5. Değişiklik Yönetmeliği ile önlisans sahibi tüzel kişinin ortaklık yapısında pay devri yapılabilmesine yönelik kısıtlama söz konusu pay devrinin tüzel kişi nezdinde kontrol değişikliği oluşturmaması koşuluyla kaldırılmıştır.
6. Değişiklik Yönetmeliği ayrıca müstakil elektrik depolama tesisi başvuruları açısından da Yönetmelik’e yeni bir hüküm getirmiştir.
Buna göre, ilgili Değişiklik Yönetmeliği maddesinin yürürlüğe girmesinden itibaren 3 ay içerisinde lisansına müstakil elektrik depolama tesisi eklenmesi uygun bulunan tedarik lisansı sahibi tüzel kişilerin depolamalı elektrik üretim tesisi kurmak için ön lisans başvurusunda bulunmaları hâlinde; ilgili müstakil elektrik depolama tesisleri için verilmiş olan olumlu bağlantı görüşleri, bahsi geçen bu tüzel kişilerce yapılacak önlisans başvuruları için de geçerli olacaktır.
Fakat önlisans başvuruları için geçerli olacak güç, her bir tedarik lisansı kapsamında aşağıdaki limitleri geçemeyecektir:
- 250 MW ve altında olan müstakil elektrik depolama tesisleri için: olumlu görüş verilen kurulu gücü,
- 250 MW’ın üstünde olan müstakil elektrik depolama tesislerinde, 250 MW güce, olumlu görüş verilen toplam kurulu gücün 250 MW’ı aşan kısmının yarısının eklenmesiyle bulunacak toplam gücü.
Bu madde kapsamında yapılacak ön lisans başvuruların, her halde 500 MW’ı geçmemesi gereklidir.
Yukarıda görüldüğü üzere, bu Değişiklik Yönetmeliği ile birlikte elektrik depolanmasının yanında, yenilenebilir enerjinin üretimi de teşvik edilmiş; bu kapsamda tesis sahiplerine bazı kolaylıklar sağlanmıştır. Böylelikle, sektörde ciddi sıçramalar yaşanması ve büyük yatırımların gündeme gelmesi beklenmektedir.
İşbu not, 19 Kasım 2022 tarihi itibarıyla söz konusu olan gelişmeler ışığında, konu hakkında Türk hukuku uyarınca genel bir bilgilendirme yapmak amacıyla hazırlanmış olup somut olaylar özelinde bir değerlendirme içermemektedir. Dolayısıyla, işbu notta yer alan bilgiler her bir durum için özel koşullara bağlı olarak farklılık gösterebilir ve Vardar Şanlı bu durumlardan hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.